Bestuurlijke hoofdlijn
Voor u ligt de begroting 2026-2029. Bij het aantreden van dit college waren de vooruitzichten financieel somber. Het verwachte tekort in 2026 liep op tot ongeveer vier miljoen euro. Dat tij hebben we weten te keren met elkaar. Ondanks dat we de ambities uit ons uitvoeringsprogramma grotendeels hebben weten uit te voeren, zien we een gematigd positief financieel beeld. Onze financiële positie is stevig.
Vanuit het (herijkte) uitvoeringsprogramma hebben we de afgelopen drie jaar samen met de gemeenteraad gewerkt aan een gezonde, sociale en duurzame toekomst voor ons dorp. Er is er veel nieuw beleid ingevoerd, dat ervoor zorgt dat het voorzieningen- en onderhoudsniveau verstevigd is en op peil blijft. Onze inwoners kunnen gebruik blijven maken van bijvoorbeeld de bibliotheek, het zwembad, ons mooie groen en het welzijnswerk in de buurt. Dit is de laatste begroting van het huidige college in deze bestuursperiode. We streven dit jaar naar de afronding van een aantal lopende grote plannen om maatschappelijke opgaven te realiseren. We zijn terughoudend met nieuw beleid.
Een sluitende begroting
We bieden u voor 2026 en 2027 een sluitende begroting aan. Ondanks dat we niet op alle stijgende kosten invloed kunnen uitoefenen, blijven we werken aan een goede financiële positie voor de gemeente. We willen een nieuw bestuur niet belasten met een ongedekt financieel resultaat. We willen ruimte behouden voor een volgend bestuur om nieuw beleid te realiseren. Er is bewust gekozen om voor 2028 en 2029 geen ingrijpende maatregelen te treffen. We zijn voor het merendeel van onze begroting afhankelijk van het Rijk. We ervaren grote (financiële) onzekerheden vanuit het rijksbeleid. Er staan in oktober 2025 weer landelijke verkiezingen voor de deur.
De komende periode blijft de koers van het Rijk wederom onvoorspelbaar, omdat we zowel de financiële keuzes, als de inhoudelijke koers van het Rijk nog niet kennen. Tot slot wordt er ook verder geadviseerd en onderhandeld over de situatie in de jeugdzorg. We gaan onze stem sterker laten horen in de lobby richting het Rijk. Indien nodig steunt het college de VNG om juridische stappen te zetten richting het Rijk. Het uitvoeren van steeds meer taken, in een complexer wordende wereld, kan alleen als we hiertoe (financieel) voldoende worden uitgerust. Dit kunnen we als gemeente niet alleen.
Een aangepast beeld
De begroting heeft een ander beeld dan de kadernota die in juli is aangenomen. Het resultaat voor 2026 en 2027 valt minder positief uit. De jaren 2028 en 2029 vallen positiever uit dan verwacht in de kadernota. De oorzaken hiervan liggen op verschillende plekken. Het betreft een aantal autonome ontwikkelingen, een in de kadernota aangekondigd speerpunt en mutaties in de incidentele baten en lasten. Een uitgebreide toelichting hierop vindt u in de financiële hoofdlijnen. We lichten hieronder een aantal zaken toe.
Verwerking van de raadsbesluiten
De gemeenteraad heeft bij behandeling van de kadernota begin juli besloten de reserve sociaal domein per direct af te schaffen. Dit is nu (financieel) verwerkt. We stellen in de begroting voor enkele posten, waar we voorheen dekking vonden in de reserve sociaal domein nu ten laste te laten komen van de algemene reserve. Het betreft voornamelijk de inzet op preventieve activiteiten binnen de WMO en jeugdhulp. De open einde regelingen jeugd en Wmo worden zo realistisch mogelijk begroot. Wanneer de budgetten voor de open einde regelingen Jeugd en Wmo toch niet toereikend zijn, zal een beroep worden gedaan op de algemene reserve.
Daarnaast besluit de raad begin oktober over het uitvoeringsplan ‘Samen naar 30.’ Door op een andere wijze uitvoering te geven aan het (grotendeels) terugbrengen van de snelheid naar 30 kilometer per uur verwachten we een gedeeltelijke vrijval van de eerdere investeringen en bestemmingsreserve ten behoeve van het Weg categoriseringsplan (WCP). Na besluit van de raad verwerken we de financiële impact van het besluit zo snel mogelijk in onze P&C cyclus.
Een veilig en weerbaar Heemstede
We zetten in op een veilig en weerbaar Heemstede. Onder andere bij de kadernota heeft het college haar ambities op dit dossier kenbaar gemaakt. In een tijd van toenemende internationale spanningen, klimaatverandering en digitale dreigingen is een veerkrachtige en goed voorbereide samenleving essentieel. De veiligheid van onze gemeenschap hangt sterk af van de zelfredzaamheid en samenredzaamheid van inwoners en ondernemers bij grootschalige incidenten, zoals bijvoorbeeld stroomuitval, cyberaanvallen of wateroverlast. We gaan starten met het informeren van onze inwoners en ondernemers, investeren in bewustwording en gaan steunpunten in ons dorp inrichten. Hierbij benutten we zoveel mogelijk de bestaande (sociale netwerken). Daarnaast werken we samen met de Veiligheidsregio Kennemerland aan een regionaal programma. De lokale en regionale aanpak sluiten op elkaar aan.
Een (financieel) gezond Heemstede
In 2023 zijn we gestart om samen met de raad te bezien welke mogelijkheden er zijn om financieel stabiel te blijven via het menukaarten proces. We hebben, conform de lijn uit de raad, inkomsten verhoogd door te werken aan de kostendekkendheid van de leges en deze realistisch te ramen. Dit hebben we in 2025 doorgezet. Naast de leges hebben we gekozen om de precario voor ligplaatsen te verhogen. Het inzetten van de reserve structureel dekkingsmiddel levert ons tijd op. Hierdoor hebben we de tijd om zorgvuldig de mogelijkheden te onderzoeken om het financieel structurele tekort van de begroting op te lossen.
We merken binnen onze organisatie de effecten van de zeer krappe arbeidsmarkt. Het is steeds lastiger specialistische functies in te vullen. Bijvoorbeeld binnen het domein verkeer en mobiliteit, maar ook op andere gebieden. We hebben als kleine gemeente een minder goede concurrentiepositie ten opzichte van grotere gemeenten. Onder andere door de salarisschalen die we hanteren. Daarmee zien we dat de druk op de uitvoering toeneemt. In 2023 is er flink geïnvesteerd in onze uitvoeringskracht. De nodige investering in onze organisatie is toen gedaan. De basis is op orde gebracht door het aannemen van personeel. We zijn beter in staat taken en ambities uit te voeren.
Het blijft echter zoeken naar een goed evenwicht tussen de toename aan (wettelijke) taken en (bestuurlijke) ambities. Doelmatig en efficiënt werken staan hierbij centraal. Onze lokale uitvoeringskracht is in de basis op orde. Tegelijk zoeken we altijd, waar mogelijk, de samenwerking in de regio om onze kracht te vergroten. Een dieper onderzoek naar de mogelijkheden om de begroting te beïnvloeden, waar meerdere fracties toe opriepen bij de kadernota, is vooralsnog niet nodig. Met de huidige inzet lukt het voldoende gezond te blijven.
Lopende projecten
Het feit dat dit de laatste begroting van dit college in deze bestuursperiode is, betekent niet dat we stil zitten. We blijven werken aan een aantal lopende projecten en streven ernaar een aantal van deze plannen tot afronding te brengen dit jaar. We beogen in 2026 zowel 't Groot Clooster als het Manpadsgebied een stap verder naar realisatie te brengen. We versnellen een aantal plannen uit het Programma Duurzaam Heemstede 2025-2030. We werken blijvend met de regio aan verkeer en mobiliteit in ons dorp. Zodat we de verwachte groei in doorgaande verkeersbewegingen door onder andere gebiedsontwikkelingen in Heemstede en onze buurgemeenten kunnen opvangen en hier strategisch op kunnen sturen.
De groei van de vraag naar zorg en ondersteuning aan onze inwoners (van jong tot oud) vraagt een blijvende inzet van innovatie, preventie en welzijnswerk. Vanaf 2026 gaan we aan de slag met de nieuwe sport - en beweegnota. Deze nota zal onder andere de nodige handvatten geven voor een herindeling van ons veel gebruikte sportpark Groenendaal en de toekomst van ons zwembad. De uitvoering van het integraal huisvestingsplan primair onderwijs loopt op schema. In 2025 is de Nicolaas Beetsschool in haar vernieuwde pand getrokken. In 2026 verhuren we De Wissel aan de gemeente Haarlem ter overbrugging van de start nieuwbouw van de Prinses Beatrixschool. Daarnaast is er in 2026 duidelijkheid over de toekomstige huisvesting van de Crayenesterschool.
Raadszaal en publiekshal
Wij zien dat ook ons eigen huis om aandacht vraagt. We hebben de afgelopen periode ervaren dat onder andere de techniek in de raadzaal onvoldoende functioneert en niet meer past bij de huidige tijd. Ook vraagt onze publiekshal om aanpassing om de privacy voldoende te kunnen waarborgen en om te voldoen aan de juiste arbeidsomstandigheden. De scenario’s en impact wordt naar verwachting in december 2025 ter besluitvorming voorgelegd.
Afrondend
Het college is tevreden met het grotendeels realiseren van de ambities uit ons uitvoeringsprogramma. Tegelijkertijd kunnen we ook een sluitende begroting voor 2026 en 2027 aanbieden. Er blijven echter voor onze gemeente uitdagingen als we na 2027 duurzaam financieel gezond willen blijven. Hierin staan we als Heemstede niet alleen. Samen met uw raad en onze (regionale) partners moeten we stappen zetten om te kunnen blijven bouwen aan onze toekomst.
Het college van burgemeester en wethouders.